گرچه دانشمندان مسلمان گذشته سعی کردهاند تا نگذارند آنچه را که مسلمانان در عرصه تمّدن اسلامی ایجاد کردهاند، از بین برود که نماد عمده آن کتابهایی تحت عنوان فهرستها، اخبار و طبقات هستند، اما بیشترین نقش در معرفی تمّدن اسلامی بعهده کسانی بوده است که مسیحی و اروپایی بودند.
ویل دورانت از آمریکا با کتاب تاریخ تمّدن، آدام متز از سوئیس با کتاب تمّدن اسلامی قرن چهارم هجری، گوستاولوبون از فرانسه با کتاب تمّدن اسلام و عرب، جرجی زیدان مصری با کتاب تاریخ تمّدن اسلام و فیلیپ حتّی سوریهای با کتاب تاریخ عرب را به عنوان پیشروان در این زمینه میتوان نام برد. جالب است که همه این پنج نفر مسیحیاند. هرچند در میان مسلمانان قدیمی، ابن ندیم بغدادی م ۳۸۵ هـ که ـ به ورّاق یعنی کتابدار و منجم معروف بود و از نزدیکان خلیفه مکتفی به حساب میآمد.[۱] ـ، با کتاب الفهرست، غزالی م ۵۰۵ هـ با کتاب احیاءالعلوم و ابن خلدون تونسی م ۸۰۸ هـ با کتاب مقدمه العبر ، در این زمینه تلاشهایی داشتهاند، اما کار علمی آنها یا در حوزه علوم انسانی بوده، یا در عرصه شناخت شناسی تمّدن گسترده نبوده است.
در این میان جدیدترین تحقیقاتی که در عصر جدید در این زمینه راهگشا بوده است عبارتند از: کتاب تاریخ، فرهنگ و تمّدن اسلام و ایران دکتر علی اکبر ولایتی، تاریخ فرهنگ و تمّدن اسلامی تالیف دکتر فاطمه جان احمدی، تمّدن اسلامی در عصر عباسیان تالیف دکتر محمد کاظم مکی و کتاب تاریخ سیاسی اسلام دکتر حسن ابراهیم حسن.
[۱] – مسعودی، ۲/۶۷۱
برچسب: فرهنگ و تمودن، فرهنگ در اسلام، علوم انسانی
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.